Bệnh đột quỵ là gì
Đột quỵ hay còn được gọi là tai biến mạch máu não, là hiện tượng hệ thống mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn trong một thời gian nhất định, hoặc bị gián đoạn, suy giãm. Lúc đó thì các tế bào não ở khu vực đó sẽ chết và vùng não hoạt động ở đó khiến một vùng hoặc nhiều vùng trên cơ thể bị mất chức năng tạm thời.
Theo tổ chức y tế thế giới WHO cho biết trên thế giới trong 1 năm có 15 triệu người bị đột quỵ, 5 triệu người chết, 5 triệu người tàn tật vĩnh viễn. Tại Việt Nam có hơn 200.000 người bị đột quỵ mỗi năm, 50% trong số bệnh nhân bị tử vong và chỉ có 10% bệnh nhân phục hồi hoàn toàn
Nguyên nhân dẫn đến đột quỵ
80% lí do gây đột quỵ là do các mạch máu từ những phần thấp trồi lên và từ đó gây tắc nghẽn mạch máu não. Hiện tượng này còn được gọi là xơ vữa động mạch
Những nguyên nhân gây ra xơ vữa động mạch:
• Người già, tuổi đã cao. Có tiền sử hoặc triệu chứng cao huyết áp
• Những người hay sử dụng thuốc lá, các chất kích thích
• Những người béo phì, thừa cân, ăn uống không lành mạnh
• Những nhân viên văn phòng, ít hoạt động thể chất, ngồi quá lâu trong nhiều giờ
• Di truyền và tiểu sử gia đình
• Bệnh nhân mắc chứng đái tháo đường
Đáng báo động, là hiện tượng đột quỵ đang dần “trẻ hóa” trung bình sẽ tăng 2%/ năm, đặc biệt là những người ở tuổi 20 hoặc trẻ hơn đang dần chiếm 1/3 trên tổng số các bệnh nhân bị đột quỵ
Dấu hiệu nhận biết đột quỵ
Sự tắc nghẽn mạch máu não thường sẽ gây ra triệu chứng cho 1 khu vực nào đó ở não, gây ra việc ảnh hưởng nửa người
– Bị liệt cấp tính hoặc yếu nửa bên người như cánh tay, chân, mặt không thể đồng thời cử động cả 2 bên
– Mù tạm thời, khó nói tạm thời
– Mất thăng bằng đột ngột, chóng mặt.
– Lú lẫn đột ngột, khó nói hoặc không hiểu các câu đơn giản. Nếu bạn không thể nhắc lại một câu đơn giản, bạn có thể đang bị đột quỵ.
– Đau đầu khu trú nghiêm trọng, không giải thích được và xuất hiện nhanh; có thể kèm theo nôn mửa.
Biểu hiện đặc biệt nhất của đột quỵ là chỉ ảnh hưởng nửa bên người
Giải pháp cho căn bệnh đột quỵ
Trong thời gian bị đột quỵ, nên nhanh chóng đem người bệnh đến trung tâm y tế gần nhất, bởi ở đó có những người chuyên môn, đủ các thiết bị y tế để cấp cứu và chuẩn đoán cho bệnh nhân đột quỵ
Kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ gây ra xơ vữa động mạch như hạn chế hút thuốc lá, rượu bia, ăn uống không điều độ, sử dụng các chất kích thích,..
Cải thiện các bệnh lí như đau đầu, đau nữa đầu, mất ngủ bằng thói quen sống lành mạnh, ngủ đủ 8 tiếng, ngủ sớm, ăn sáng điều độ.
Khám sức khỏe định kì: Đột quỵ là căn bệnh có thể phát hiện các triệu chứng và chữa trị kịp thời, việc khám định kì từ 3 – 6 tháng giúp hạn chế và phòng ngừa các tình trạng đột quỵ
Biến chứng sau đột quỵ
Tỉ lệ tử vong của các bệnh nhân đột quỵ chỉ đứng sau bệnh ung thư và tim mạch. Việc phát hiện quá trể, là những nguy cơ cao nhất gây tử vong sau đột quỵ
Khi có mạch máu não chết, các bộ phận chức năng ở vùng khu vực đó sẽ mất chức năng hoạt động, từ đó gây ra các triệu chứng như :
• Tê liệt hoặc yếu: Thường là ở một bên cơ thể, bao gồm cả mặt và miệng. Bệnh nhân có thể bị khó nuốt hoặc khó cử động tay chân..
• Loét, viêm phổi, trật khớp: Tình trạng này thường xuất hiện do bệnh nhân nằm quá lâu, loét ở các vùng da tiếp xúc với giường bệnh, trật khớp ở vai, eo, cổ tay, cổ chân, các ngón tay chân,….
• Vấn đề thị giác: Bệnh nhân có thể không tập trung nhìn được, chỉ nhìn ở cự li gần, tầm nhìn bị mờ, có thể có điểm mù hoặc có vấn đề với tầm nhìn ngoại vi.
• Khó khăn trong giao tiếp, khó nói hoặc nuốt: Mất ngôn ngữ thường là hậu quả đặc trưng trong giao tiếp do đột quỵ gây ra, là tập hợp sự thiếu hụt về giao tiếp, bao gồm gặp vấn đề khi nói, hiểu, đọc và viết.
• Rối loạn cảm xúc: Biểu hiện không kiểm soát, không lý giải được của hành động khóc, tức giận hoặc cười mà có thể ít có liên hệ đến trạng thái cảm xúc hiện tại của bệnh nhân. Những biểu hiện này thường đến và đi nhanh chóng và có thể giảm dần theo thời gian.
• Trầm cảm: Lo âu (đặc biệt là về khả năng gặp một cơn đột quỵ khác) và trầm cảm không phải là hiếm gặp sau đột quỵ, và có thể có nguyên nhân sinh lý và tâm lý. Có thể dùng thuốc để giảm nhẹ những triệu chứng này
• Nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột: Tình trạng này thường diễn ra sau 1 hoặc 3 tuần sau đột quỵ, và khôi phục theo thời gian
Khả năng phục hồi sau đột quỵ là rất lâu hoặc không thể, bởi sự tổn thương của các tế bào não quá lớn, bệnh nhận thường sẽ phải đối mặt với các biến chứng sau đột quỵ cả đời
